Ukrayna

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Україна
Ukrayna

Bayrak Arma
Ulusal marş: Ще не вмерла України і слава, і воля  (Ukraynca) (Şçe ne vmerla Ukrayini i slava i volya)  (Okunuşu) Ukraine's glory has not perished, nor her freedom
Başkent			Kiev		50°27′N, 30°30′E
En büyük şehir	Kiev
Resmî dil(ler)			Ukraynca
Etnik grup(lar)			Ukrain % 77.8		Rus % 17.3 Beyaz Rus % 0.6 Moldov % 0.5 Kırım Tatarı % 0.5 Bulgar % 0.4 diğerleri % 3.3 1
Hükûmet			Cumhuriyet
- Cumhurbaşkanı	Viktor Yanukoviç
- Başbakan	Mykola Azarov
- Başkanlık Meclisi	Volodymyr Lytvyn
Tarih
- Kiev Knezliği	882
- Galiçya-Volinya Krallığı	1199
- Kazak Hetmanlığı	1649
- Ukrayna Halk Cumhuriyeti	17 Mart 1917
- Batı Ukrayna Halk Cumhuriyeti	1 Kasım 1918
Yüzölçümü
- Toplam	603,628 km² (44th 2.)
	233,090 sq mi
- Sular (%)	7%
Nüfus
- 2010 yılında	45,905,341 3 (27..)
- 2001 sayımına göre	48,457,102
- Yoğunluk	77/km² (115..) 199/sq mi
GSMH ( Satın alma gücü paritesi)	2008 tahmini
- Toplam	$337.268 milyo (34..)
- kişi başına	$7,342 (94..)
Gelişmişlik Endeksi (2005)	▲ 0.788 (76th.) – medium
Para birimi			Grivna (		UAH)
Saat dilimi			EET (		UTC+2)
- Yaz	EEST (UTC+3)
İnternet alan adı			.ua
Telefon kodu			+380
1 Ukrayna Devlet İstatistik Komitesi’nin 2001 yılı nüfus sayımı sonuçlarına dayanmaktadır. (Ukrayna Cumhuriyeti Etnik Durum Verileri) 2 Ukrayna Cumhuriyeti New York Büyükelçiliği / Ukrayna Cumhuriyeti Yüzölçümü (İngilizce) 3 Ukrayna Devlet İstatistik Komitesi’nin 1 Nisan 2010 tarihli verisine dayanmaktadır. (Ukrayna Cumhuriyeti Nüfus Verileri)

Ukrayna (Ukraynca: Україна, Ukrayina, /Ukrɑinɑ/), Doğu Avrupa'da ülke. Doğusunda Rusya, kuzeyinde Beyaz Rusya, batısında Polonya, Slovakya ve Macaristan, güneybatısında Romanya ve Moldova, güneyinde Karadeniz ve Azak Denizi yer alır. Kiev kenti Ukrayna'nın başkentidir.

Tarih [değiştir]

Ana madde: Ukrayna tarihi

Ukrayna adı, Eski İslav Dili'nde "sınır ülkesi" anlamına gelmektedir; ancak şimdi bilimsel çevrelerde başka görüşler de vardır. Eskiden Ukrayna’ya Rutenya da denilmekteydi. Ukrayna, Slavlar'dan önce sırayla İskitler,(Sakalar) Hunlar, Hazar Kağanlığı, Kıpçaklar , Peçenekler, Kumanlar, Oğuzlar ve Altınordu Devleti, Osmanlı Devleti tarafından kontrol edilmiştir. Günümüzde Ukrayna'nın başkenti olan Kiev9. yüzyılın ortalarına kadar Hazar Kağanlığı'nın bir parçasıydı.Peçenekler Kiev şehrine Türkçe Sambat adını vermişlerdi.860 yılı civarında Viking kralı Rurik'in komutanları tarafından Hazar Kağanlığının elinden alındı ve Kiev Knezliği'nin bir parçası oldu. 14. yüzyılda Ukrayna topraklarının doğu kısmı Kiev dahil Litvanya Grandüklüğü'nün eline geçti. Batı kısımlar ise Lehistan Krallığının bir parçası haline geldi.

 

İlk Kazak Hetmanı Bohdan Khmelnytsky

16. yüzyıl ortalarında Dinyeper ırmağı boylarındaki Zaporizya bölgesinde yaşayan bazı gruplar örgütlenerek devletimsi bir birlik oluşturdular. Kozak, Kosak, Cossack, Kossak, Kazak, Rus Kazakları olarak da adlandırılırlar ^[1]) Ukrayna ve Güney Rusya yerli halklarının karışımı ile 15. yüzyıl dolaylarında Don ve Dinyeper nehirleri civarında ortaya çıkan etnik topluluk.^[2] Kazaklar'ın bugün Kazakistan'da yaşayan Türk topluluğuyla bir alakaları yoktur. Kazak sözcüğü eski Türkçede maceracı-özgür insan anlamındadır.

Kendilerine Kazak adını veren bu savaşçı insanlar Lehistan, Osmanlı Devleti ve Çarlık Rusyası'nı talan ederek geçimlerini sağlıyorlardı. 1648 yılında Bohdan Khmelnytsky'nin önderliğindeki Kazaklar Lehistan'a karşı büyük bir ayaklanma çıkardılar. Rusya'nın desteğiyle çıkarttıkları bu ayaklanmada başarılı olan Kazaklar Lehistan'dan özerklik kazanarak Zaporizya'da tarihteki ilk Ukrayna devleti olan Kazak Atamanlığını kurdular. 17. yüzyılın ikinci yarısında bu bölge Lehistan, Osmanlı Devleti ve Çarlık Rusyası arasında büyük çekişmelere sahne oldu. Ancak Lehistan ve Osmanlı Devleti'nin zayıflaması üzerine bu durumdan Rusya karlı çıktı. 18. yüzyılın sonunda Lehistan'ın parçalanması sonucu Rusya Ukrayna'nın büyük bir bölümüne el koydu.

Turuncu Devrim (2004)

I. Dünya Savaşı'ndan sonra 1919 yılında Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. Bu cumhuriyet 1922 yılında Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'ne katıldı. II. Dünya Savaşı başladıktan sonra 22 Haziran1941 tarihinde Alman Wehrmacht birlikleri Sovyetler Birliğine girdiler. İşgal döneminde 5-8 milyon civarında Ukraynalı yaşamını kaybetti. 500 bin civarında Yahudi Alman Nazileri tarafından öldürüldü.

Ukrayna'nın Sovyet dönemi tarihindeki en önemli olaylardan birisi de 26 Nisan1986 yılındaki Çernobil reaktör kazasıdır. Bu kazadan dolayı ortaya çıkan radyoaktif serpinti 350.000 kişinin olay bölgesinden uzaklaştırılmasına neden oldu. 8 Aralık1991 yılında Beyaz Rusya, Rusya ve Ukrayna ortak bir karar alarak Sovyetler Birliği'ni resmen ortadan kaldırmaya karar verdiler. Bağımsız Devletler Topluluğu ilan edildi ve Ukrayna bağımsız bir ülke haline geldi. 2004 yılında Ukrayna tartışmalı bir ülke başkanlığı seçimi yaşadı. Turuncu Devrim adı verilen protestolar sonucu seçimler yenilendi ve Viktor Yuşçenko devlet başkanı seçildi.